Ostatnim prawdziwym cesarzem Inków był Atahualpa, który rządził w latach 1532-1533. Jego panowanie oznaczało koniec Imperium Inków, rozległej cywilizacji, która rozwijała się w Andach w Ameryce Południowej. Atahualpa został cesarzem, pokonując swojego przyrodniego brata Huáscara w brutalnej wojnie domowej, która osłabiła państwo inkaskie. W czasie rządów Atahualpy Imperium Inków zmierzyło się z nowym i potężnym wyzwaniem: hiszpańską konkwistą. Hiszpański konkwistador Francisco Pizarro przybył do Peru w 1532 roku, szukając zysków i przygód w nowo odkrytych ziemiach Ameryki.
Atahualpa został początkowo ujęty przez siły Pizarra po serii skomplikowanych manewrów politycznych. Po jego ujęciu Atahualpa był przetrzymywany w niewoli na okup, co doprowadziło do ogromnej ilości złota i srebra wysłanej ludziom Pizarra, co ujawniło bogactwo Inków. Chociaż okup został zapłacony, Pizarro nie miał zamiaru uwolnić cesarza. Zamiast tego zorganizował proces i oskarżył Atahualpę o różne przestępstwa, w tym o bałwochwalstwo i spisek przeciwko hiszpańskiej koronie.
Wykonanie Atahualpy było znaczącym punktem zwrotnym w podboju Imperium Inków. Jego śmierć w lipcu 1533 roku symbolizowała rozpad rządów inkaskich i przygotowała grunt pod hiszpańską kolonizację Peru. Po wykonaniu Atahualpy Pizarro wykorzystał chaos polityczny i brak przywództwa wśród Inków. Niegdyś potężne imperium szybko zaczęło się kruszyć, ulegając hiszpańskiej władzy w ciągu zaledwie kilku lat.
Pomimo krótkiego panowania, dziedzictwo Atahualpy pozostaje istotne w historii Ameryki Południowej. Jego historia podkreśla kulturowe i polityczne zmagania rdzennych ludów podczas przybycia europejskich kolonizatorów. Skutki panowania Atahualpy doprowadziły do zniszczenia kultury inkaskiej, ale również dały początek nowej mieszance tradycji rdzennych i hiszpańskich, które do dziś mają wpływ na ten region. Historia Atahualpy przypomina o złożonościach kolonialnych spotkań i ich trwałych implikacjach historycznych.