Ostatnim carem Rosji był Mikołaj II, który panował od 1894 roku aż do jego abdykacji w 1917 roku. Jego panowanie oznaczało koniec ponad trzech stuleci rządów dynastii Romanowów w Rosji. Mikołaj II urodził się 18 maja 1868 roku w Carskim Siole, niedaleko Petersburga. Został carem po śmierci swojego ojca, Aleksandra III, z wizją utrzymania autokratycznego systemu, który istniał od czasów jego przodków.
W trakcie rządów Mikołaja II Rosja zmagała się z różnymi problemami, w tym militarnymi porażkami, niepokojami politycznymi i społecznymi. Najbardziej dotkliwym kryzysem była wojna rosyjsko-japońska (1904-1905), która zakończyła się upokarzającą porażką dla Rosji, budzącą narodowe niezadowolenie. Doprowadziło to do rewolucji 1905 roku, która zmusiła Mikołaja do przyznania Manifestu Październikowego, który oferował ograniczone reformy konstytucyjne, chociaż pozostał przywiązany do autokracji.
I wojna światowa jeszcze bardziej zaostrzyła zamieszanie. Udział Rosji w wojnie przyniósł ogromne cierpienie, wielkie straty wojskowe i pogłębił niedobory żywności, prowadząc do powszechnych klęsk głodu i niezadowolenia społecznego. Na początku 1917 roku, w obliczu rewolucji i strajków, Mikołaj II abdykował 15 marca, co oznaczyło koniec dynastii Romanowów.
Po abdykacji Mikołaj II i jego rodzina zostali umieszczeni w areszcie domowym. W lipcu 1918 roku, podczas wojny domowej w Rosji, zostali rozstrzelani przez siły bolszewickie w Jekaterynburgu. Panowanie Mikołaja II, a zwłaszcza jego abdykacja, często uważane są za kluczowe momenty w historii Rosji, przekształcając ją z monarchii imperialnej w republikę. Jego dziedzictwo pozostaje kontrowersyjne, gdyż niektórzy widzą w nim męczennika, podczas gdy inni uważają go za symbol porażek reżimu imperialnego. W 2000 roku Rosyjska Cerkiew Prawosławna kanonizowała go razem z jego rodziną jako męczenników, podkreślając złożoność ich dziedzictwa w współczesnej Rosji.