Rybosomy to organelle komórkowe, które odgrywają kluczową rolę w procesie syntezy białek, znanym również jako translacja. Te małe, złożone struktury znajdują się zarówno w komórkach prokariotycznych, jak i eukariotycznych i mogą być luźno unoszące się w cytoplazmie lub przymocowane do siateczki endoplazmatycznej (SER), tworząc tzw. szorstką SER. Sam ribosom nie ma błony; składa się raczej z rybosomowej RNA (rRNA) i białek, które łączą się, aby utworzyć dwie podjednostki: dużą i małą. Ta unikalna struktura jest kluczowa dla funkcji rybosomów, ponieważ ułatwia łączenie mRNA (RNA matrycowego) i tRNA (RNA transportowego).
Proces syntezy białek rozpoczyna się, gdy mRNA, które jest transkrybowane z DNA, opuszcza jądro komórkowe i wchodzi do cytoplazmy. Gdy znajdzie się w cytoplazmie, mRNA łączy się z rybosomem. Rybosom odczytuje sekwencję kodonów (sekwencje trzech nukleotydów) na mRNA, z których każdy odpowiada konkretnej aminokwasie. Transfer RNA, które przenosi aminokwasy, rozpoznaje te kodony dzięki ich antykodonom. Kiedy tRNA wiąże się z kodonem na mRNA odczytywanej przez rybosom, aminokwas, który transportuje, jest dodawany do rosnącego łańcucha polipeptydowego.
Proces ten trwa, podczas gdy rybosom porusza się wzdłuż nici mRNA, wydłużając łańcuch aminokwasów, aż napotka kodon stop, co sygnalizuje zakończenie syntezy białek. Po tym, jak cały polipeptyd zostanie zsyntetyzowany, jest uwalniany i składa się w określoną trójwymiarową formę, co pozwala mu prawidłowo funkcjonować w komórce.
Rybosomy są nie tylko niezbędne do syntezy białek ze względu na ich rolę w odszyfrowywaniu genetyki zakodowanej w mRNA, ale także ilustrują złożoną relację między RNA a białkami - dwiema z czterech makromolekuł, które są fundamentalne dla życia. Proces ten translacji jest ściśle regulowany w komórkach, a wszelkie błędy w funkcjonowaniu rybosomów mogą prowadzić do chorób, co podkreśla znaczenie rybosomów zarówno dla funkcji komórkowych, jak i ogólnego zdrowia.